“Quan hệ đồng tính có bị nhiễm HIV không” là một trong những mối quan tâm hàng đầu của những người thuộc cộng đồng LGBT. Hiểu rõ về rủi ro lây nhiễm và cách phòng ngừa giúp bạn hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm bệnh và bảo vệ sức khỏe tốt hơn.
Virus HIV có thể lây qua đường máu, qua quan hệ tình dục và lây từ mẹ sang con khi mang thai, sinh nở hoặc cho con bú.
Quan hệ đồng tính có bị nhiễm HIV không?
Người có quan hệ đồng tính có nguy cơ cao nhiễm HIV, đặc biệt là ở những người thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (Men Sex Men – MSM). MSM chủ yếu đề cập đến người đồng tính nam, nhưng cũng bao gồm tất cả các trường hợp quan hệ tình dục nam – nam khác ở người song tính, dị tính hoặc giới tính khác.
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), vào năm 2020, những người MSM chiếm 68% tổng số ca chẩn đoán HIV mới ở Hoa Kỳ và các vùng phụ thuộc.
Tại Việt Nam, tỷ lệ người nhiễm HIV trong nhóm MSM tăng nhanh trong những năm vừa qua, từ 65,1% vào năm 2019 tăng lên 82,2% năm 2022. Trong số các bệnh nhân đang điều trị nhiễm HIV tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, gần 50% thuộc nhóm quan hệ tình dục đồng giới nam.
Nguy cơ lây truyền HIV ở những người có quan hệ đồng giới nữ (WSW) thấp hơn quan hệ đồng giới nam, nhưng khả năng lây lan vẫn cao do những nhận thức sai lầm về rủi ro lây nhiễm, trì hoãn trong phát hiện và điều trị.
Tại sao quan hệ đồng tính dễ bị HIV?
Tỷ lệ người quan hệ đồng giới bị nhiễm HIV cao hơn các đối tượng khác do nhiều nguyên nhân khác nhau.
Quan hệ tình dục không được bảo vệ
Đối với các MSM, quan hệ tình dục qua đường hậu môn không được bảo vệ là yếu tố nguy cơ chính làm lây lan virus, dù không phải tất cả họ đều quan hệ tình dục theo hình thức này.
Trên thực tế, quan hệ qua hậu môn có khả năng lây truyền HIV cao hơn so với quan hệ qua đường âm đạo. Điều này là do lớp mô vùng hậu môn – trực tràng mỏng hơn âm đạo, do đó dễ bị tổn thương và hình thành các vết rách nhỏ, tạo điều kiện cho virus xâm nhập. Hơn nữa, các mô trực tràng cũng chứa nhiều tế bào miễn dịch gọi là T-CD4. Đây chính là những tế bào mà HIV nhắm đến để lây nhiễm.
Ngoài ra, cọ xát dương vật – dương vật cũng có thể khiến bệnh lây truyền vì virus HIV tồn tại nhiều trong tinh dịch có thể thâm nhập qua các vết xước rất nhỏ.
Đối với quan hệ đồng giới nữ, virus HIV có thể lây qua quan hệ tình dục đường miệng – bộ phận sinh dục – hậu môn, cọ xát âm hộ – âm hộ hoặc sử dụng đồ chơi tình dục. Đặc biệt, quan hệ tình dục đồng giới nữ vào những ngày hành kinh thì nguy cơ lây nhiễm sẽ càng cao hơn.
Những người phát sinh quan hệ tình dục với cả nam và nữ có nguy cơ mắc HIV càng cao.
Sự kỳ thị
Sự kỳ thị cũng có thể đóng một vai trò trong việc lây truyền HIV. Người đồng tính thường là đối tượng bị trêu chọc và kỳ thị trong xã hội. Thêm vào đó, một số người lầm tưởng rằng quan hệ đồng giới thì khả năng lây nhiễm HIV chắc chắn xảy ra nên thường cho rằng họ là kẻ “bệnh hoạn”, “lăng nhăng”. Chính điều này khiến cho việc tiếp cận thông tin phòng tránh, xét nghiệm và điều trị của những đối tượng này trở nên khó khăn.
Kết quả xét nghiệm dương tính cũng có thể buộc những người quan hệ đồng tính phải công khai về việc họ đã bị nhiễm bệnh như thế nào. Đây là điều mà họ có thể không muốn hoặc chưa sẵn sàng.
Nếu họ được xét nghiệm và bị nhiễm HIV, việc bị cô lập và thiếu sự hỗ trợ có thể dẫn đến trầm cảm, lạm dụng rượu/ ma túy, chấp nhận rủi ro tình dục, cũng như việc điều trị và chăm sóc không nhất quán.
Các yếu tố rủi ro kinh tế và xã hội
Tại một số khu vực và quốc gia, các yếu tố về kinh tế và xã hội ảnh hưởng không nhỏ vào tỷ lệ lây nhiễm của virus HIV. Những người bị phân biệt chủng tộc, thất nghiệp, nghèo đói, thiếu sự hỗ trợ của chính phủ, khó tiếp cận chăm sóc sức khỏe có tỷ lệ nhiễm HIV cao hơn hẳn các đối tượng khác.
Tại Mỹ, theo số liệu của CDC, nhóm người bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi HIV là người Mỹ gốc Phi. Vào năm 2020, nhóm người này chiếm 42% trong tổng số ca chẩn đoán HIV mới. Đứng thứ hai là người Latinh với 27% ca chẩn đoán HIV mới.
Biện pháp phòng tránh lây nhiễm HIV
Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn phòng tránh lây nhiễm HIV hiệu quả:
- Sử dụng các biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục: Sử dụng bao cao su/ màng chắn miệng mỗi khi quan hệ tình dục bằng miệng, âm đạo hoặc hậu môn.
- Hạn chế tối đa số lượng bạn tình
- Xét nghiệm HIV định kỳ: Nếu bạn là MSM, hãy cân nhắc xét nghiệm HIV ít nhất mỗi năm một lần. Những người quan hệ tình dục với nhiều bạn tình hoặc bạn tình không rõ tình trạng nhiễm HIV nên cân nhắc đi xét nghiệm thường xuyên hơn, chẳng hạn như 3 đến 6 tháng một lần.
- Cân nhắc dùng PrEP hoặc PEP: Nếu bạn không bị nhiễm HIV, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên dùng PrEP (dự phòng trước phơi nhiễm) để giảm khả năng nhiễm virus hay không. Nếu bạn quan hệ tình dục không bảo vệ với người nhiễm HIV hoặc người có thể nhiễm HIV, hãy hỏi bác sĩ về việc sử dụng PEP (dự phòng sau phơi nhiễm).
Hy vọng các thông tin trên đã giúp bạn giải đáp quan hệ đồng tính có bị nhiễm HIV không, cũng như các phương pháp để phòng ngừa rủi ro. Dù bạn là đồng tính nam, đồng tính nữ, song tính, chuyển giới hay dị tính, bạn hoàn toàn có thể bị lây nhiễm HIV nếu có quan hệ tình dục không được bảo vệ. Do đó, hãy luôn sử dụng các biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm và xét nghiệm HIV khi nghi ngờ lây nhiễm.
